20 TCN 46-84

20 TCN 46-84

CHỐNG SÉT CHO CÁC CÔNG TRÌNHXÂY DỰNG

(TRÍCH)

Chương I

QUY ĐỊNH CHUNG

            1.1. Tiêu chuẩn này áp dụng để thiết kếthi công, nghiệm thu và quản lý thiết bị chống sét cho các công trình xây dựngmới, cải tạo hoặc mở rộng.

            Khôngáp dụng tiêu chuẩn này đối với các công trình sau:

             a)Công trình ngầm, công trình di dộng, các công trình đặc biệt về quân sự ( trạmra đa, trận địa tên lửa, pháo…) và các kho chức vật liệu nổ.

             b)các đường dây tải điện, mạng tiếp xúc, điện tín, điện thoại, truyền thanh, ăngten của các đài thu phát sóng vô tuyến điện, vô tuyến truyền hình và các khoxăng dầu.

            1.2. Tùy theo chức năng sử dụng, cáccông trình xây dựng phải được chống sét theo sự phân cấp như sau:

              Cấp I – những công trình, trong đó có tỏa racác chất khí hoặc hơi cháy, cũng nhu các bụi hoặc sợi cháy dễ dàng chuyển sangtrạng thái lơ lửng và có khả năng kết hợp với không khí hoặc các chất oxy – hóakhác tạo thành các hỗn hợp nỗ, có thể xảy ra ngay trong điều kiện làm việc bìnhthường kể cả điều kiện làm việc bình thường ngắn hạn (mở hoặc đóng các thiết bịchứa hoặc rót các chất dễ bắt lửa hoặc các chất lỏng cháy qua lại các bình đểhở, v.v..)

            Khi xảy ra nổ sẽ gây ra những phá hoạilớn và làm chết người.

             CấpII – Những công trình, trong đó có tỏa ra các chất khí, hơi, bụi hoặc sợi cháyvà có khả năng kết hợp với không khí hoặc các chất ôxy hóa khác tạo thành cáchỗn hợp nổ. Nhưng khả năng này chỉ xảy ra khi có sự cố hoặc làm sai quy tắckhông thể xảy ra trong khi làm việc bình thường. Khi xảy ra nổ chỉ gây ra nhữnghư hỏng nhỏ và không làm chết người.

            Cấp III – Tất cả những công trình cònlại.

            Ghichú: một công trình cấp III ( theo nguyên tắc phân cấp ở trên) nhưng có tầmquan trọng đặc biệt về chính trị hoặc kinh tế thì được phép nâng lên cấp II.

            (Vídụ: Nhà Quốc hội, đài phát thanh, nhà máy điện, nhà ở và làm việc của lãnh tụ…)

            1.3. Các công trình xây dựng cần bảo vệtheo cấp I hoặc cấp II phải áp dụng biện pháp chống sét đánh thẳng, chống cảmứng tĩnh điện và cảm ứng điện từ, chống điện áp cao của sét lan truyền từ hệđường dây, đường ống bằng kim loại đặt nổi và đặt ngầm ở bên ngoài dẫn vào.

             Các công trình xây dựng cần bảo vệ theo cấpIII phải áp dụng biện pháp chống sét đánh thẳng; chống điện áp cao của sét lantruyền từ hệ đường dây, đường ống bằng kim loại đặt nổi ở bên ngoài dẫn vào.

            Trườnghợp công trình ( kể cả ba cấp) có chiều rộng từ 60m trở lên, phải áp dụng biệnpháp sau bằng điện áp ở bên công trình – Xem Điều 2.15.

            1.4. Những thiết bị đặt ở ngoài trờicần bảo vệ theo cấp II phải áp dụng biện pháp chống sét đánh thẳng và chống sétđánh thẳng và chống cảm ứng tĩnh điện

Những thiết bị đặt ở ngoài trời cần bảo vệ theo cấpIII phải áp dụng biện pháp chóng sét đánh thẳng

            1.5. Đối với các công trình xây dựng cónhiều phòng, trong đó có một số phòng cần bảo vệ theo cấp I và II hoặc I và IIIthì toàn bộ công trình nên chống sét theo cấp I

            Đối với công trình một tầng, khi diệntích các phòng cần bảo vệ nhỏ hơn 20% diện tích của toàn bộ các phòng trongcông trình, và đối với công trình nhiều tầng, khi diện tích các phòng cần bảovệ theo cấp I của tầng trên cùng nhỏ hơn 20% diện tích của các phòng ở tầngtrên cùng thuộc công trình đó, thì toàn bộ công trình có thể thực hiện chốngsét theo cấp II. Trong trường hợp này toàn bộ các đường dây, đường ống bằng kimloại đặt nổi và đặt ngầm có bên trong công trình, ở vị trí đầu vào các phòngcần bảo vệ cấp I phải nối tới một bộ phận nối đất riêng, đặt ở phía ngoài, cóđiện trở tản dòng điện tầng số công nghiệp từ 10 ôm trở xuống.

            1.6. Đối với các công trình xây dựng cónhiều phòng, trong đó có một số phòng cần bảo vệ theo cấp II và cấp III thìtoàn bộ công trình nên chống sét theo cấp II.

            Đốivới công trình một tầng, khi diện tích các phòng cần bảo vệ theo cấp II nhỏ hơn20% diện tích của toàn bộ các phòng trong công trình, và đối với công trìnhnhiều tầng, khi diện tích các phòng cần bảo vệ theo cấp II của tầng trên cùngnhỏ hơn 20% diện tích của các phòng ở tầng trên cùng thuộc công trình đó, thìtoàn bộ công trình có thể thực hiện chống sét theo cấp III. Trong trường hợpnày toàn bộ các đường dây đường ống bằng kim loại đặt nổi và đặt ngầm có bêntrong công trình, ở vị trí đầu vào các phòng cần bảo vệ theo cấp II phải nối vớimột bộ phận nối đất riêng, có điện trở tản dòng điện tần số công nghiệp từ 10ôm trở xuống.

            1.7. Những công trình xây dựng cần bảovệ theo cấp III sau đây không cần phải chống sét đánh thẳng:

            a) Những công trình khi bị sét đánhthẳng cũng không gây ra những thiệt hại gì đáng kể về người và của.

             b) Những công trình đã nằm torng phạm vi bảo vệ của các công trình cao (kể cả các cây cao) ở xung quanh.

            c) Những công trình có chiều cao dưới 8m( kề từ mặt đất đến đỉnh cao nhất của công trình) có số người tập trung cùngmột lúc không quá 50 người hoặc không có nhiều gia súc lớn ( trâu bò, ngựa, dê,cừu..) không có các bộ phận kết cấu lớn hoặc các máy móc lớn bằng kim loại vàxây dựng tại những vùng ít sét ( từ 5 năm trở lên không thấy sét đánh trongvùng đó).

            1.8. Khi chống sét cho công trình xâydựng thuộc các cấp, nên chú ý đến ảnh hưởng của bộ phận thu sét đã đặt ở côngtrình bên cạnh; chống sét đánh thẳng chỉ thực hiện cho phần còn lại của côngtrình nằm ngoài phạm vi bảo vệ của công trình bên cạnh nói trên. Trong trườnghợp này việc chống cảm ứng tĩnh điện, cảm ứng điện từ và điện áp cao của sétlan truyền phải áp dụng các biện pháp tương ứng với cấp chống sét của côngtrình đó.

            Khi chống sét đánh thẳng cho công trình xâydựng không lớn lắm đứng riêng lẻ cũng như một nhóm của công trình tương tự cầnbảo vệ theo cấp II, III, nên lợi dụng các công trình cao có sẵn để làm bộ phậnthu sét như: các ống khói, ống thải khí, đài nước,… hoặc các công trình caotương tự.

            1.9. Việc thi công lắp đặt bộ phậnchống sét nối đất cho công trình xây dựng thuộc các cấp ( kể cả công trình cảitạo hay mở rộng ) phải làm đúng theo thiết kế và phù hợp với tiến độ thi côngchung để hoàn thành cùng một lúc với các công việc chính.

            1.10. Khi thi công các công trình cao gặpvào màu dông sét, lúc xây đến độ cao từ 15m trở lên nên đặt các kim hoặc dâythu sét tạm để bảo đảm an toàn về mặt chống sét cho người và công trình trongquá trình xây dựng

            - Các kim thu sét tạm có thể có hìnhdáng bất kỳ - Xem điều 3.1, đặt vòng theo mặt trên của công trình. Dây xuốngđặt tự do dọc theo tường và phải nối với bộ phận nối đất chống sét đánh thẳng.Khi công trình xây dựng cao dần, các kim hoặc dây thu sét và dây xuống cũngchuyển cao theo.

Các chổ nối của bộ phận thu sét nối đất nối chung,được dùng bu lông để bắt nối – Xem điều 3.28

             Khi thi công các công trình cao bằng kim loạingay từ đầu phải nối móng công trình với bộ phận nối đất chống sét đánh thẳng.

            1.11. Các bộ phận chống sét đáng thẳng,chống cảm ứng tĩnh điện và cảm ứng điện từ của các công trình xây dựng cần bảovệ theo cấp II và cấp III phải được đưa và sử dụng sau khi công trình xây dựngxong. Riêng đối với công trình cần bảo vệ theo cấp I các bộ phận chống sét nóitrên phải đưa vào sử dụng khi bắt đầu lắp đặt các thiết bị máy móc có bên trongcông trình.

Chương II

QUY ĐỊNH ĐỐI VỚI BẢO VỆ CHỐNGSÉT

            2.1. Các công trình xây dựng cần phảisử dụng các phương thức chống sét như sau:

             a) Đối với công trình cấp I và II, nhất thiếtphải sử dụng phương thức bảo vệ toàn bộ

             b) Đối với công trình cấp III – Nếu là nhữngcông trình có một vài phòng có nguy cơ nổ cháy, hoặc những công trình thườngxuyên tập trung đông người cần phải sử dụng phương thức bảo vệ toàn bộ. nếu lànhững công trình không có các phòng có nguy cơ nổ cháy , và không tập trungđông người thì phương thức bảo vệ trọng điểm - Xem 2.24

            2.2.Bộ phận thu sét – Có thể sử dụng hình thức kim, dây, đai hoặc lưới thu sét.Phải căn cứ vào đặc điểm cụ thể của mỗi công trình để thiết kế phù hợp với yêucầu về bảo vệ, cũng như các yêu cầu về kinh tế, kỹ thuật.

            Bảovệ các công trình cấp I

            2.3.Chống sét đánh thẳng chocác công trình cấp I nhất thiết phải bố trí kim, dây thu sét đặt độc lập hoặccác bộ phận thu sét khác đặc trực tiếp, nhưng phải cách ly với các công trình quacác loại vật liệu không dẫn điện. Các bộ phận thu sét nói trên phải bảm đảmđược phạm vi bảo vệ như đã trình bày trong Chương 4

            2.4. Khoảng cách an toàn trừ thiết bịchống sét đặt độc lập hoặc cách ly với công trình sau:

            a) Khoảng cách không khí (Skk) khôngđược nhỏ hơn 5m.

            b) Khoảng cách trong đất (Sđ ) khôngđược nhỏ hơn 5m đối với công trình có nguy cơ cháy nổ hoặc thường xuyên tậptrung đông người, không được nhỏ hơn 3m đối với công trình khác và với dây thusét

            c) Khoảng cách qua các loại vật liệukhông dẫn điện xác định theo cường độ cách điện của vật

            d) Đối với công trình chăn nuôi gia súcphải theo quy định ở điều 2.27. 2.5 – Điện trở xung kích của các bộ phận nốiđất không được lớn hơn 5x10⁴ ôm.cm hoặc không được lớn hơn 40 ôm nếuđiện trở suất tính toán của đất lớn hơn 5x10⁴ ôm.cm

             2.6.Khi trên công trình có ông khói hoặc các loại ống kỹ thuật khác nhô cao lênkhỏi mái, dùng để thải các chất khí có nguy cơ gây nổ thì khoảng cách khônggian trên miệng ống cần pải nằm trong phạm vi bảo vệ của bộ phận thu sét.Khoảng không gian này được giới hạn bằng một hình bán cầu có bán kính bằng 5m.

            Đối với các ống thải khác, khoảng khônggian nói trên được giới hạn trong phạm vi một hình trụ có kích thước khác nhusau :

            + H = 1m : R= 2m : Khi loại khí cho thoátra nặng hơn không khí, có áp lực dư nhỏ hơn 0.05at – dư (a ti).

             +H = 2,5 m : R= 5m: Khi loại khí cho thoát ra nặng hơn không khí. Có áp lực dưbằng 0,05 đến 0,25 at – dư hoặc nhẹ hơn không khí, có áp lực dư đến 0,25 at-dư.

             - ( H và R là chiều cao và bán kính của hìnhtrụ)

             Không cần đưa vào phạm vi bảo vệ của các bộphận thu sét khoảng không gian trên miệng các loại ống sau:

            + Ống thải các chất khí không có nguycơ cháy gây nổ

             + Ống thải khí ni - tơ     

            + Ống thường xuyên thải khí và khí thảithoát ra từ miệng ống thường xuyên cháy thành ngọn lửa, hoặc chỉ cháy thànhngọn lửa khí thải.

            Ốnghoặc van an toàn dùng để thải các chất khí có nguy cơ gây nổ, nhưng các loạikhí này chỉ cho thải ra trong các trường hợp hết sức hạn chế như lúc có sự cố.

             2.7. Để chống cảm ứng tĩnh điện, tất cả các bộphận kết cấu kim loại và các máy móc lớn có trong công trình phải nối với mộtbộ phận nối đất chống cảm ứng sét hay nối với bộ phận nối đất bảo vệ thiết bịđiện.

            Bộphận nối đất chống cảm ứng sét phải có trị số điện trở tản dòng điện tần sốcông nghiệp không lớn hơn 10 ôm và phải đặt cách xa bộ phận nối đất chống sét đánhthẳng một khoảng cách Sđ như đã nêu Điều 2.4.

             2.8. Để chống cảm ứng điện từ, phải nối tất cảcác đường ống kim loại, các kết cấu kim loại dài, đai và mỏ kim loại của cáccấp tại những chổ chúng đi gần nhau nhất ( trong phạm vi 100m ). Nếu chúng songsong với nhau, dọc theo chiều dài cứ cách nhau 15 đến 20m phải nối liên hệ vớinhau.  Nếu các đoạn song song đó khôngdài quá 20m thì phải nối hai đầu ống. Các mối nối, mặt bích hay măng sông nốicủa các đường ống phải bảo đảm điện trở tiếp xúc 0,03 ôm, nếu không bảo đảmtiếp xúc tốt phải hàn sắt thêm các cầu nối bằng thép tròn hay thép dẹp.

            2.9. Để chống điện áp cao của sét lantruyền trong công trình nếu có hệ thống đường ống ngầm bằng kim loại dẫn vào, ởvị trí đầu vào công trình phải nối hệ đường ống với bộ phận nối đất chống cảmứng sét, hay nối với bộ phận nối đất bảo vệ thiết bị điện

            Bộ phận nối đất chống sét đánh thẳngphải đặt cách xa hệ đường ống ngầm và các bộ phận nối đất khác một khoảng cáchSđ như đã nêu Điều 2.4

             2.10. Để chống điện áp cao của sét lan truyền trong công trình nếu hệđường ống bằng kim loại đặt nổi ở bên ngoài dẫn vào cần phải:

             a) Nếu hệ đường ống đặt trên các trụ đỡ, ở vịtrí đầu vào công trình – nối ống với bộ phận nối đất cảm ứng sét. Tại trụ đỡthứ nhất ( gần công trình ) nối đất với trị số điện trở tản dòng điện tần sốcông nghiệp 10 ôm và trụ đỡ thứ hai là 20 ôm

             Dọc theo đường ống khoảng 20 đến 30m, nối đất lặp lại với điện trở tảndòng điện tần số công nghiệp 30 ôm

            b) Nếu hệ đường ống đặt ở mặt đất, tạiví trí đầu vào công trình, nối ống với bộ phận nối đất chống cảm ứng sét. Ở cácđiểm dọc theo chiều dài ống, cách vị trí đầu vào công trình 10 và 20m, nối đấtvới điện trở tản dòng điện tần số công nghiệp tương ứng bằng 10 ôm và 20 ôm.Sau đó cứ tiếp nhau từng khoảng 20 đến 30m, nối đất lặp lại với điện trở tảndòng tần số công nghiệp 30 ôm.

            2.11. Các đường dây điện dẫn vào côngtrình có điện áp dưới 1.000 V ( ngoài ra, các đường dây khác điều không đượcdẫn vào) nhất thiết phải đặt cáp ngầm suốt từ trạm biến áp cung cấp tới côngtrình, đồng thời phải áp dụng thêm các biện pháp sau:

            a) Tại trạm biến áp cung cấp điện, ởphía điện áp thấp và tại hộp đầu cáp của công trình, trên các lõi cáp phải đặt bộchống sét hạ áp.

             b) Vỏ hộp đầu cáp, đai và vỏ kim loại của cáp ở đầu và công trình phảinối với bộ phận nối đất của các bộ phận chống sét hạ áp.

             Bảo vệ các công trình cấp II

            2.12. Đối với các công trình cấp II –có thể bố trí thiết bị chống sét độc lập, cách ly hoặc đặt trực tiếp lên côngtrình. Cần phải tính toán và so sánh về kinh tế kỹ thuật để chọn phương án hợplý nhất.

             - Nếu bố trí hệ thống chống sét độc lập hoặccách ly với công trình các vật liệu không dây dẫn điện, cần phải thực hiện theoĐiều 2.3; 2.4.

             Nếu bố trí thiết bị chống sét trực tiếp trêncông trình cần phải thỏa mãn các yêu cầu sau:

            a) Đối với kim loại hay dây thu sét – từ mỗi kim loại hoặc dây thu sét phảicó ít nhất là hai dây xuống.

             b) Đối với mạng lưới thu sét – làm bằng thép tròn, kích thước mỗi ô lướikhông được lớn hơn 5x 5m. Các mắt lưới phải được hàn nối với nhau

            Trườnghợp công trình có mái bằng kim loại, nếu bề dày mái lớn hơn 4mm có thể sử dụng máiđể thu và dẫn sét. Nếu mái kim loại có bề dày nhỏ hơn 4mm chỉ được sử dụng máiđể dẫn sét. Trong mọi trường hợp phải bảo đảm sự dẫn điện liên tục giữa các bộphận riêng rẽ của mái với nhau.

            c) Trên mái của công trình nếu có đặtcác bộ phận nhô cao bằng kim loại ( như ống thông hơi thang chữa cháy, v.v..)thì mỗi bộ phận này phải bảo đảm dẫn điện liên tục và phải được làm nối đất vớilưới thu sét hay mái kim loại các bộ phận nhô cao nói trên không phải bằng kimloại ( như ống khói, ống thông hơi xây bằng gạch, v.v…), phải đặt thêm lên trêncác bộ phận thu sét phụ ( kim hoặc đai thu sét, và hàn nối bộ phận thu sét phụnày với mạng lưới thu sét hay mái kim loại

            d) Đối với cá lọai công trình cao quá 15mcần phải thực hiện đẳng áp từng tầng. Tại các tầng của công trình, phải đặt cácđai san bằng điện áp bao quanh công trình, các dây xuống phải nối với cá đaibằng điện áp và tất cả các bộ phận bằng kim lọai, kể cả các bộ phận kim lọaikhông mang điện của thiết bị, máy móc có ở các tầng phải được nối đất với cácđai san bằng điện áp bằng dây nối.

Trường hợp này phải thực hiện nối đất mạch vòng baoquanh công trình.

             e) Khi sử dụng một bộ phận nối đất cọc hay cụmcọc chôm thẳng đứng, các dây xuống phải đặt ở phía ngòai trên các mặt tường đốidiện của công trình . Khi sử dụng bộ phận nối đất kéo dài hay mạch vòng thì dâyxuống phải đặt cách nhau không quá 15 đến 20m dọc theo chu vi mái công trình.

             g) Có thể sử dụng các bộ phận kết cấu kim lọaicủa công trình như: cốt thép, vì kèo thép… cũng như cốt thép trong và cốt thép củacấu kiện bê tông cốt thép ( trừ cốt thép có ứng lực trước và cốt thép của cấukiện bê tông nhẹ) để làm dây xuống, với điều kiện kỹ thuật thi công phải bảođảm được sự dẫn điện liên tục của các bộ phận kim lọai được sử dụng để làm dâyxuống nói trên ( bằng phương pháp hàn điện)

             2.13. ở những vùng đất có trị số điện trở suấtnhỏ hơn hoặc bằng 3.10⁴ ôm, được phép sử dụng cốt thép trong cáclọai móng bằng bê tông cốt thép để làm bộ phận nối đất, với điều kiện kỹ thuật thicông phải bảo đảm được sự dẫn điện liên tục của cốt thép trong các lọai móngnói trên.

             2.14. Trị số điện trở xung kích của bộ phận nốiđất chống sét đánh thẳng áp dụng Điều 2.5.

             2.15. Khỏang cách giữa các bộ phận của thiếtbị chống sét và các bộ phận kim lọai của công trình, các đường ống, đường dâyđiện lực, điện nhẹ (điện thọai, truyền thanh…) dẫn vào công trình:

             a)Phía trên mặt đất, không được nhỏ hơn 1,5m phía dưới mặt đất, không nhỏ hơn 3m

             b)Trường hợp thực hiện khỏang cách quy định trên gặp nhiều khó khăn và không hợplý về kinh tế - kỹ thuật thì được phép nối chúng và cả các bộ phận kim lọaikhông mang điện của các thiết bị điện với thiết bị chống sét, trừ các phòng cónguy cơ gây ra cháy nổ, và phải thực hiện thêm các biện pháp sau:

             - Các đường dây điện lực, điện nhẹ phải luồn trong các ống thép, hoặc sửdụng các lọai cáp có vỏ bằng kim lọai và nối các ống thép, hoặc vỏ kim lọai củacáp với đai san bằng điện áp tại chổ gần nhau nhất.

               - Phải đặt đai san bằng điện áp bên trongcông trình  

Đai san bằng điện áp là một mạng các ô lưới đặt nằmngang, chôn ở độ sâu không nhỏ hơn 0,5m so với mặt sàn, làm bằng thép tròn hoặcthép dẹt tiết diện không được nhỏ hơn 100mm² và bề dày thép dẹtkhông nhỏ hơn 4mm.

Kích thước mỗi ô lưới không được lớn hơn 5 x 5m.

             - Nhất thiết phải sử dụng hình thức nối đấtmạch vòng bao quanh công trình và dọc theo mạch vòng nối đất, cứ cách nhau từngkhỏang 10 đến 15m phải hàn nối liên hệ với đai san bằng điện áp trong côngtrình: Điện trở xung kích của mạch vòng nối đất không vượt quá trị số đã nêu ở Điều2.5

             - Khi sử dụng cốt thép trong các móng bằng bê tôngcốt thép của công trình để làm bộ phận nối đất thì không yêu cầu đặt đai sanbằng điện áp bên trong công trình.

            2.16. Chống sét cho các bể chứa kín đặtở ngòai.

            a) Trường hợp bể chứa bằng kim loại, nếuthành bể có bề dày từ 5mm trở lên được sử dụng thành bể để thu và dẫn sét nếubề dày thành bể nhỏ hơn 5mm thì đặt bộ phân thu sét riêng, thành bể chỉ được sửdụng để dẫn sét.

            b) Trường hợp các bể chứa bằng bê tôngcốt thép, có thể bố trí thiết bị chống sét độc lập, cách ly hay đặt trực tiếptrên bể chứa đó.

             c) Nếu có ống thông hơi hoặc thóat khí trên bểthì khỏang không gian trên các ống cũng phải được bảo vệ như đã nêu ở Điều 2.6.

             d) Điện trở nối đất xung kích của bộ phận nối đấtkhông được lớn hơn 20 ôm và phải có ít nhất là hai dây xuống nối thành bể haybộ phận thu sét với bộ phận nối đất.

            2.17. Để chống cảm ứng tĩnh điện, ápdụng Điều 2.7. Trường hợp sử dụng mái kim loại để chống sét đánh thẳng hoặc đặtdưới chống sét đánh thẳng trên công trình thì không phải chống cảm ứng sét, nhưngphải thực hiện đẳng áp từng tầng và nối các kết cấu với kim loại hoặc máy mócbên trong công trình với đai san bằng điện áp.

            2.18. Để chống cảm ứng điện, áp dụng Điều2.8

             2.19. Để chống điện áp cao của sét lan truyềntrong công trình, nếu có hệ đường đường dây, đường ống ngầm bằng kim loại dẫnvào áp dụng Điều 2.9

            Riêngkhoảng cách trong đất (Sđ) từ bộ phận nối đất bảo vệ chống sét đánh thẳng đếncác đường dây, đường ống và bộ phận kim loại khác áp dụng Điều 2.15.

            2.20. Để chống điện áp cao của sét lantruyền trong công trình nếu có hệ đường dây, đường ống bằng kim loại đặt nổi ởbên ngoài dẫn vào, áp dụng Điều 2.10.

            2.21. Các lưới điện có điện áp dưới1000V, lưới điện nhẹ (điện thoại, truyền thanh …) chỉ được đưa vào công trìnhbằng cáp ngầm. Hộp đấu cáp, đai và vỏ cáp bằng kim loại phải nối với bộ phậnnối đất chống cảm ứng sét. Nếu các lưới điện trên là đường dây trên không, nếumuốn đưa vào công trình phải chuyển sang dùng cáp ngầm, chiều dài đọan cáp nàyít nhất là 50m.

             Với lưới điện áp dưới 1000 V, ở cột có sựchuyển đổi từ đường dây dẫn trên không sang đường dây cáp, hộp đầu cáp; đai vàvỏ cáp bằng kim lọai cũng như xà chân sứ bằng kim lọai trên cột phải nối vớimột bộ phận nối đất có điện trở tản dòng điện tần số công nghiệp không lớn hơn10 ôm, ngòai ra giữa mỗi đường dây với các bộ phận kim lọai có liên hệ với cácbộ phận nối đất phải đặt các bộ chống sét hạ áp hay khe hở phóng điện với khoảngcách phóng điện bằng 2 đến 3mm

             Xà và chân sứ bằng kim loại trên cột đường dâykế tiếp với cột có sự chuyển đổi nói trên phải nối với một bộ phận nối đất cóđiện trở tản dòng điện tần số công nghiệp không lớn hơn 20 ôm.

            Bảo vệ các công trình cấp III

            2.22.Đối với công trình cấp III cần phải đặt thiết bị chống sét ngay trên côngtrình, chỉ được phép đặt thiết bị chống sét độc lập với công trình trong nhữngtrường hợp đặc biệt thuận lợi về kỹ thuật kinh tế.

            Bộphận thu sét có thể sử dụng hình thức kim, dây đai hoặc lưới thu sét tùy từngtrường hợp cụ thể. Khi bảo vệ bằng lưới thu sét, kích thước mỗi ô lưới không đượclớn hơn 12x12m và phải bố trí thêm các kim hoặc đai thu sét bảo vệ cho các kếtcấu nhô cao lên khỏi mái. Các dây xuống phải đặt men theo tường phía ngoài côngtrình ( trừ trường hợp thiết bị chống sét đặt độc lập với công trình). Khi bảovệ lưới điện thu sét, dọc theo chu vi mái cứ cách nhau 20 đến 25m phải đặt mộtdây xuống . Ngoài ra dây xuống và bộ phận nối đất cũng được áp dụng, Điều 2.12gvà 2.13.

            Điệntrở xung kích R_xk của bộ phận nối đất ứng với các trị số điện trởsuất đất tính toán (Pđtt) và các cách bố trí thiết bị chống sét không vượt quácác trị số đã nêu trong Bảng 1 ( Xem bảng 1).

            2.23.Các bộ phận kim lọai của thiết bị chống sét phải đặt cách xa các vật bằng kimlọai của công trình một khoảng cách không được nhỏ hơn 1,5m nếu vật kim loại đóở độ cao dưới 20m so với mặt đất, và không được nhỏ hơn 1:10 chiều dài của đọandây xuống nếu vật kim lọai đó có độ cao từ 20m trở lên: (S>0, 1L), trong đóL là chiều dài của đọan dây xuống đo dọc theo đường dây từ mặt đất đến điểmkhảo sát.

             Trường hợp có một vách ngăn bằng vật liệukhông dẫn điện giữa vật kim lọai và thiết bị chống sét có thể giảm khỏang cáchtrên một đoạn bằng 3 lần chiều dài của vách ngăn.

            Đối với các đường dây điện lực, điệnnhẹ cũng phải bảo đảm khoảng cách quy định trên (1,5m hoặc 1:10 chiều dài của đọandây xuống).

             Khoảng cách từ các bộ phận kim loại của thiếtbị chống sét đến các đường ống kim loại ngầm hoặc các đường cáp ngầm dẫn vàocông trình không được nhỏ hơn 3m nếu không sử dụng chúng làm vật nối đất tựnhiên.

Bảng 1

            Trườnghợp thực hiện các khoảng cách quy định trên gặp nhiều khó khăn và không hợp lývề kinh tế - kỹ thuật thì được phép nối chúng và cả các bộ phận kim lọai khôngmang điện của thiết bị điện với thiết bị chống sét, trừ các phòng có nguy cơgây ra cháy nổ, nhưng phải sử dụng hình thức nối đất mạch vòng bao quanh côngtrình. Dọc theo chu vi mái, cứ cách nhau 15 đến 20m đặt một dây xuống và hàndây xuống với mạch nối đất nối trên.

            2.24.Đối với các công trình cấp III không cao hơn 16m, không rộng hơn 20m, không cócác phòng có nguy cơ nổ cháy. Không tập trung đông người và xây dựng tại nhữngvùng có mật độ sét đánh thẳng không cao, có thể áp dụng phương thức bảo vệtrọng điểm như sau:

            a) Đốivới công trình mái bằng, chỉ cần bảo vệ cho các góc nhà và dọc theo chu vi của đườngviền tường chắn mái.

            b) Đốivới công trình mái dốc, mái răng cưa, mái chồng diêm, chỉ cần bảo vệ cho cácgóc nhà, góc diềm mái, dọc theo bờ nóc và diềm mái. Nhưng nếu chiều dài củacông trình không quá 30m thì không cần bảo vệ bờ nóc, và nếu độ dốc mái lớn hơn28⁰  thì cũng không cần bảo vệdiềm mái.

            c)Bảo vệ cho những bộ phận kết cấu nhô cao lên khỏi mặt mái phải bố trí các kimhoặc đai thu sét .

            Nhữngkim hoặc đai này phải được nối với bộ phận thu sét của công trình

            2.25.Đối với những công trình có mái kim loại, được phép sử dụng mái làm bộ phận thuvà dẫn sét nếu bề dày của mái:

            - Lớnhơn 4mm, đối với những công trình có một số phòng có nguy cơ, nổ, cháy.

            - Lớnhơn 3,5m, đối với công trình không có nguy cơ cháy nổ,

            - Khisử dụng mái làm bộ phận thu và dẫn sét phải bảo đảm được sự dẫn điện liên tụccủa mái. Nếu không, phải hàn nối các bộ phận riêng rẽ của mái với nhau, mỗi bộphận ít nhất phải có hai mối nối

            Dọc theochu vi mái cứ cách nhau 20 đến 30m phải đặt một dây xuống, nếu công trình nhỏít nhất cũng phải có hai dây xuống.

            Trường hợp bề dày mái kim loại nhỏ hơncác trị số quy định trên, phải đặt bộ phận thu sét riêng để bảo vệ, chỉ được sửdụng mái để dẫn sét và cũng phải bảo đảm yêu cầu dẫn điện liên tục như trên.

            2.26.đối với các công trình bằng thanh, tre, nứa, lá phải bố trí thiết bị chống sétđộc lập với công trình. Nếu xung quanh công trình có các cây xanh, tốt nhất làsử dụng cây xanh đó để đặt thiết bị chống sét, nhưng cũng phải đảm bảo cáckhỏang cách an tòan như quy định trong điều 2.4;3.30 và 3.31

             Trường hợp có lợi nhiều về kinh tế - kỹ thuậtthì được phép đặt thiết bị chống sét ngay trên công trình, nhưng cần phải thoảmãn các yêu cầu sau:

            a)  Phải sử dụng kim thu sét lắp trên cột cáchđiện ( gỗ, tre…) khỏang cách từ các phần dẫn điện của kim đến mái công trìnhkhông được nhỏ hơn 400mm.

            b) Dâyxuống phải bố trí trên các chân đỡ không dẫn điện và cách mái từ 150mm trở lên.

            c)Dây xuống không được xuyên qua mái . Trường hợp đặc biệt phải xuyên qua mái thìphải luồn trong ống sành hoặc sứ.

            2.27.Đối các công trình chăn nuôi gia súc ( lọai gia súc lớn phải bố trí thiết bịchống sét độc lập. Bộ phận thu sét và bộ phận nối đất phải đặt cách xa móngcông trình và cửa ra vào một khỏang cách ít nhất là 10m.

            Trường hợp có lợi về kinh tế thì đượcphép đặt bộ phận thu sét ngay trên công trình, nhưng bộ nối đất phải đặt cáchmóng công trình và cửa ra vào môt khỏang cách ít nhất 5m. Nếu không bảo đảm đượckhỏang cách nói trên, khi đặt xong bộ phận nối đất phải phủ lắp lên trên mộtlớp đá dăm ( hoặc sỏi) nhựa đường có chiều dày 100mm trở lên, kèm theo nên đặtmột biển báo phòng ngừa

            2.28.Chống sét đánh thẳng cho những ống khói cao.

            a)Nếu ống khói làm bằng kim lọai, bề dày thành ống lớn hơn 4mm, sử dụng ống khóiđể thu và dẫn sét, trường hợp này chỉ cấn tiến hành nối đất cho ống khói. Nếubề dày thành ống nhỏ hơn 4mm, phải đặt bộ phận thu sét riêng, chỉ sử dụng thànhống để dẫn sét. Khi sử dụng thành ống để thu và dẫn sét, cần phải hàn nối cácbộ phận riêng biệt của ống với nhau.

            b)Nếu ống khói bằng bê tông cốt thép hay xây bằng gạch, đá, có thể bảo vệ bằngkim lọai hoặc đai thu sét viền quanh miệng ống khói.

            Phạmvi bảo vệ của kim thu sét phải bao trùm tòan bộ miệng ống khói. Số lượng vàkích thước kim phải xác định theo tính toán nhưng chiều dài mỗi kim không quá3m

Dọc theo chiều cao của ống khói, nếu có dãy bậc thangdẫn điện liên tục thì được sử dụng để làm dây xuống.

            Đốivới ống khói cao từ 40m trở lên phải có ít nhất là hai kim thu sét và hai dâyxuống, trị số điện trở nối đất xung kích không lớn hơn 10 ôm

            2.29.Chống sét đánh thẳng cho những công trình khác nhau như đài chứa nước,thápkhoan, máy đóng cọc, cần trục, quy định như sau:

            a)Nếu chúng bằng kim loại, dẫn điện liên tục từ trên xuống thì sử dụng làm bộphận thu và dẫn sét. Trường hợp này chỉ cần nối đất cho công trình với trị sốđiện trở nối đất xung kích 10 ôm. Nếu công trình nhỏ cũng phải có ít nhất làhai dây nối đất.

            Trườnghợp công trình bằng kim lọai không dẫn điện liên tục, phải hàn các bộ phậnriêng biệt lại với nhau hoặc đặt các đầu nối nhưng không được làm ảnh hưởng đếnhọat động bình thường của thiết bị.

            b)Nếu chúng không phải làm bằng kim lọai, cần đặt bộ phận thu sét riêng để bảovệ. Dây xuống bố trí gần bậc thang. Nếu bậc thang dẫn điện liên tục thì được sửdụng để làm dây xuống. nếu công trình cao từ 40m trở lên phải có ít nhất là haikim thu sét và hai dây xuống. Trị số điện trở nối đất xung kích không được lớnhơn 10 ôm.

            2.30.Để bảo vệ chống sét đánh thẳng cho các tượng đài, đài kỷ niệm không phải bằngkim loại ( gạch, bê tông cốt thép, đá, ốp bằng đá…) ở đỉnh tượng đài cần phảiđặt kim hoặc đai thu sét, khoảng cách từ đỉnh kim, hoặc đai đến đỉnh tượng ,đài không quy định. Dây xuống có thể sử dụng cốt thép chịu lực trong thân tượngđài, nhưng phải bảo đảm liên tục. Điện trở nối đất xung kích không vượt quá 10ôm.

            Trường hợp tượng, đài kỷ niệm bằngkim lọai phải bảo đảm dẫn điện liên tục và chỉ cần nối đất cho các tượng, đài đóvới điện trở nối đất xung kích không vượt quá 30 ôm.

            2.31.  Chống sét đánh thẳng cho các bể chứa kín đặtở ngòai trời áp dụng Điều 2.16.

            2.32.Để chống điện áp cao của sét lan truyền từ đường dây trên không dẫn vào côngtrình phải áp dụng các biện pháp bảo vệ sau:

            a)Đối với đường dây điện dưới 1000V, tại đầu công trình phải đặt bộ chống sét hạáp, hoặc khe hở phóng điện. Bộ phận nối đất có điện trở tản dòng điện tần sốcông nghiệp không lớn hơn 20 ôm, tại cột thứ nhất và thứ hai gần công trìnhphải nối đất xa và chân sứ trên cột với điện trở tản dòng điện tần số côngnghiệp tương ứng bằng 20 và 30 ôm.

            Riêngđối với công trình xây dựng dân dụng có thể không cần đặt bộ chống sét hạ áphoặc khe hở phóng điện ở đầu vào công trình.

            Nếuđiện áp lớn hơn 1000V, vẫn bảo vệ theo các quy định của ngành điện lực.

            b)Đối với các đường dây điện nhẹ cần bảo vệ theo quy định của các ngành chủ quản.

            2.33.Để chống điện áp cao của sét lan truyền từ các đường ống bằng kim loại, đặt nốidẫn vào công trình phải áp dụng các biện pháp bảo vệ sau:

            a)Tại đầu vào công trình, ống phải được nối đất với điện trở tản dòng điện tần sốcông nghiệp không lớn hơn 20 ôm.

            b) Tạihai cột đỡ đầu tiên gần công trình, mỗi cột phải được nối đất với điện trở tảndòng điện tầng số công nghiệp bằng 40 ôm.

            c) Tạicác cuộc đỡ tiếp theo thuộc khu vực xây dựng công trình, cứ cách nhau từ 250 đến350m phải được nối đất lặp lại với trị số điện trở tản dòng điện tần số côngnghiệp của mỗi bộ phận nối đất bằng 50 ôm.

            Nếuống đặt nằm ở mặt đất cũng tiến hành nối đất theo trình tự như trên

Chương III

THIẾT BỊ CHỐNG SÉT – KIM THUSÉT

            Kim thu sét

            3.1.Km thu sét có thể bằng thép tròn, thép dẹt, thép ống hoặc thép góc với tiếtdiện phần kim lọai của đỉnh kim không được nhỏ hơn 100mm² ( nếu thépdẹt, bề dày không được nhỏ hơn 3,5mm; nếu thép ống, bề dày thành ống không đượcnhỏ hơn 3mm) và chiều dài hiệu dụng của kim không được nhỏ hơn 200m

             Nếu kim thu sét tạn những nơi dễ bị ăn mòn,tiết diện đỉnh kim không được nhỏ hơn 150mm² ( nếu thép dẹt bề dàykhông được nhỏ hơn 4mm, nếu thép ống, bề dày thàng ống không được nhỏ hơn 3,5mm)

            Đỉnhkim thu sét không cần vuốt nhọn. Nếu kim thu sét là ống, phải hàn kín đỉnh kimlại. Hình dáng và kích thước của một vài kiểu kim thu sét (xem Hình 1)

            3.2. Kimthu sét có thể mạ kẽm, mạ thiết hoặc sơn tĩnh điện. Tại những vùng hoặc những nơidễ bị ăn mòn kim thu sét phải mạ kẽm.

            3.3.Lắp đặt kim thu sét phải đảm bảo chắc chắn trong quá trình sử dụng và chịu đượctải trọng gió quy định trong vùng đó.

             Đặt kim thu chống sét trên cột gỗ, cột bê tôngcốt théo đỉnh kim phải cao hơn đỉnh cột từ 200mm trở lên, nếu dùng cốt gỗ phảicó biện phápchống mục và

mối, mọt