Kinh nghiệm “lắng nghe” dòng nước rò rỉ
Về mặt kỹ thuật, khi nước rò rỉ từ ống có áp lực, âm thanh rung động bất thường liên tục phát ra tại lổ thủng, âm thanh này bao gồm âm thanh của dòng nước chảy, âm thanh va chạm, ma sát, âm thanh rung động của ống.
Một trong những biện pháp cổ điển chống thất thoát nước vẫn đang dược áp dụng có hiệu quả tại các doanh nghiệp cấp nước là
dò bể. Dò bể là “tìm” dòng nước bị rò rỉ ngầm dưới mặt đường, từ đường ống dẫn nước, có thể là ống ngánh, ống phân phối hay ống truyền tải, bằng cách “khảo sát âm thanh” của dòng nước rò rỉ. Phương pháp khảo sát âm thanh đã được thực hiện từ xa xưa và vẫn có vị trí hàng đầu trong việc phát hiện rò rỉ. Tuy nhiên, để công tác này đạt kết quả cao, không những có thiết bị chất lượng cao mà cần phải có những người “thợ dò” kinh nghiệm cũng như điều kiện làm việc không bình thường là đêm khuya. Bởi đó là điều kiện tĩnh để người thợ có thể nghe được âm thanh dòng nước rò rỉ bằng tai qua thiết bị dò.
Về mặt kỹ thuật, khi nước rò rỉ từ ống có áp lực, âm thanh rung động bất thường liên tục phát ra tại lổ thủng, âm thanh này bao gồm âm thanh của dòng nước chảy, âm thanh va chạm, ma sát, âm thanh rung động của ống. Âm thanh rò rỉ thay đổi theo loại ống, kích cỡ ống, độ dày thành ống, áp lực nước, hình dạng của lổ thủng và các điều kiện khác. Âm thanh rò rỉ cũng không giống nhau, có thể là tầm trung đôi khi là tầm cao bị hấp thụ vào trong lòng đất, do điều kiện về thổ những, độ nén của nền đất nơi có dòng nước rò rỉ tiếp xúc. Những người thợ chưa kinh nghiệm thường bị âm thanh rò rỉ sai đánh lừa, như:
- Tiếng nước chảy qua đồng hồ cấp cho những hộ nhà cao tầng do đặt máy bơm tự động.
- Tiếng nước chảy trong lòng ống tiếp xúc với các van phân cách không mở hết đệm chặn hay giao tuyến của ống.
- Âm thanh cảm ứng dòng điện của nước máy chảy gần các đường cáp điện, thiết bị điện.
- Âm thanh dòng nước thoát chảy và tiếng nhỏ giọt trong các hầm ga.
- Tiếng xe chạy không liên tục và thay đổi bất thường (có thể nhầm với tiếng rò rỉ).
- Tiếng gió thổi “đánh” vào tai nghe và đây cũng tạo ra âm thanh gió rít (có thể nhầm với tiếng rò rỉ).
- Tiếng ồn của tạp âm như tiếng gió, lò sưởi, thiết bị điều hòa không khí, tiếng chó sủa…
Mặt khác, thời gian làm việc của công nhân dò bể luôn là ban đêm, bởi đó là lúc tốt nhất để “lọc” bớt những âm thanh sai như nêu trên. Và đây cũng là một trong những lý do rất khó khăn để đào tạo một công nhân dò bể lành nghề. Vì vậy, công nhân dò bể thường là những người làm việc lâu năm và không dễ gì đào tạo được; như ông Phạm Thế Đức, là công nhân bậc cao (đã nghỉ hưu) về dò bể đêm của Công ty cổ phần Cấp nước Gia Định, vốn làm việc liên tục và chuyên về công tác dò bể đêm từ thời Sài Gòn Thủy cục trước năm 1975.
Nói tóm lại, để công tác khảo sát rò rỉ đạt hiệu quả, tức dò tìm đúng dòng nước rò rỉ, đòi hỏi không những là công nhân có kiến thức về ngành nước mà còn phải có kinh nghiệm trong công việc. Đó cũng là những người nắm vững địa hình, môi trường, thời gian lắp đặt đường ống kể cả các hệ thống khác như cống thoát nước, đường cáp điện hay các thiết bị tạo ra âm thanh khác. Ngày nay thiết bị hiện đại về sóng âm đã giúp ích nhiều cho việc khảo sát và dò tìm điểm bể ngầm của dòng nước rỏ rỉ.
Thiết bị dò bể ngầm ghi âm điện tử
Nguyên lý
Trên đường ống có áp bị bể, nước sẽ theo vết nứt phun ra nền đất.
Tại điểm rò, thành ống sẽ rung động, những rung động được truyền dọc theo thành ống và có thể nhận thấy ở những điểm cách xa đường ống - chẳng hạn ở trên các phụ kiện đường ống. Những rung động này được nhận biết là các âm kết cấu và có thể được ghi âm và khuếch đại bằng thiết bị AQUAPHON® A 100
Tia nước và thành ống tại điểm rò cũng làm cho nền đất rung động, những rung động này được truyền lên mặt đất và có thể nhận biết như những âm nền.
Các loại âm thanh
Tai người vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích các âm thanh thu nhận được, kể cả khi có những thông tin hổ trợ từ màn hình. Với kinh nghiệm có được, tai người có thể phân biệt đâu là âm thanh của rò rỉ, đâu là âm nền
Với chất lượng ghi phát âm vượt trội, thông qua tai nghe chuyên dụng, giúp người dùng AQUAPHON® A 100 có thể thực hiện tốt công việc này.
Tiền định vị với que thăm
Ống kim loại truyền dẫn âm kết cấu đi rất xa, sử dụng que thăm rất hiệu quả trong việc tiền định vị điểm rò trên đường ống này
Định vị điểm rò với đầu dò nền
Ống nhựa truyền âm kết cấu kém hơn so với ống kim loại. Nếu chỉ dùng que thăm để khảo sát tại các phụ kiện - ty van trên đường ống sẽ chưa thể có được kết quả chính xác.
Đoạn ống giữa hai ty van cũng cần được khảo sát bằng đầu dò nền. Sử dụng đầu dò nền ở khoảng cách thích hợp cho phép định vị điểm rò với độ chính xác đủ để tiến hành khai quật. Màn hình AQUAPHON® A 100 thể hiện chính xác sự thay đổi cường độ âm thanh ghi nhận được. Liệu âm thanh đang lớn dần hay nhỏ dần?
Thông tin trên màn hình đặc biệt hữu ích cho những nhân viên tập sự hoặc những người không thường xuyên tiếp xúc với thiết bị.
Chức năng bảo vệ tai
Thiết bị AQUAPHON® A 100 đáp ứng đầy đủ tất cả các qui định về sức khỏe và an toàn. Việc bảo vệ tai nghe một cách thích hợp cũng cực kỳ quan trọng. Trong quá khứ, những sự cố như thanh dò trượt khỏi điểm tiếp xúc, tai nghe phản ứng quá sớm hoặc quá trễ hoặc một vật gì đó rơi gần sát đầu dò
nền... có thể gây khó chịu, thậm chí gây nguy hiểm cho người dùng.
Những tai nạn trong quá khứ sẽ không tái diễn với kỹ thuật mới. Trong khi vẫn kiểm soát âm thanh truyền đến, nếu âm thanh thu được có cường độ quá lớn, âm thanh phát lại trên tai nghe sẽ tạm ngắt. Nếu tín hiệu vẫn tiếp tục lớn hơn, tai nghe sẽ được ngắt hoàn toàn.
AQUAPHON ® A 100 tự động hoạt động trở lại khi âm thanh trở lại bình thường. Chức năng bảo vệ tai có thể tùy biến bởi người dùng tùy thuộc vào môi trường làm việc và thói quen của nhân viên dò bể.
Chức năng lọc âm tối ưu
Chức năng lọc âm tối ưu cho phép định vị chính xác điểm rò dễ dàng hơn. Chức năng này đặc biệt hữu ích khi đầu dò nền xác định được âm thanh rò rỉ nhưng không thể xác định được vị trí chính xác do nhiễu bởi tiếng ồn xung quanh.
Bộ ghi ghi nhận một mẫu âm qua đầu dò nền và phân tích chúng. Sau đó tự động chuyển sang dãy tần phù hợp mà âm kết cấu của điểm rò nghe được rõ ràng.
Ý kiến bạn đọc